Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Сӗренкасси ялӗнче пурӑнакан Матрена Ямброськина паян, чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, 100 ҫул тултарнӑ.
Тыл ӗҫченӗ хӑйӗн чаплӑ юбилейне ачисемпе, мӑнукӗсемпе, кӳрши-аршипе тата тӑванӗсемпе паллӑ тунӑ. Саламлама ӑна район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ — вӗрентӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Игорь Живоев, Акчикасси ял тӑрӑхӗн специалисчӗ Ольга Сергеева ятарласа пынӑ, Владимир Путин Президентӑн ятран панӑ саламне вуласа кӑтартнӑ.
Каласа хӑвармалла: Матрена Филипповна Октябрь революцийӗн вӑхӑтӗнче ҫуралнӑ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин терт-нушине курнӑ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче вӑл фронтри салтаксемпе офицерсем валли ҫӗрулми типӗтнӗ. Кайран Павел Ямброськина качча тухнӑ, вӗсем пӗрле ултӑ ача ӳстернӗ. Матрена Филипповна «Путь Ильича» колхозра тар тӑкнӑ.
«Эпӗ чи пуян хӗрарӑм, — тет юбиляр. – Манӑн мӗн кирли йӑлтах пур: ачасем, вунӑ мӑнук, тӑватӑ кӗҫӗн мӑнук. Патшалӑх пенси парать. Хӑш-пӗр чухне ӑна ӑҫта чикмеллине те пӗлместӗп».
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь ячи арҫын ачана РФ Президенчӗ Владимир Путин чыслӗ. Кирилл Блинов ҫыннӑ ҫалнӑшӑн «Ҫынна вилӗмрен ҫӑлнӑшӑн» медале тивӗҫӗ.
Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Кирилл, кил умӗнче пулнӑскер, пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнине илтнӗ. Арҫын ача тӳрех амӑшне чӗннӗ. Вӗсем пӗве еннелле чупнӑ.
Ҫыранран инҫех мар катамаран ларнӑ, ун ҫинче – 7 ҫулти хӗрача. Кирилл ӑна ҫӑлма ыткӑннӑ, ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Хӗрача 12 ҫулти аппӑшӗ путни пирки каланӑ. Вӗсен ашшӗ аслине ҫӑлас тесе шыва чӑмнӑ, анчах каялла тухайман.
Кирилл катамаран ҫине ларса путакан ачана ҫӑлма васканӑ. Вӑл хӗрачана ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Шел те, ашшӗне ҫӑлайман. Кирилпа амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Арҫын хӗрӗсемпе яла тӑванӗ патне канма килнӗ пулнӑ-мӗн.
Авӑнӑн 16-мӗшӗнче Владимир Путин Кирила медальпе чысласси пирки хушу алӑ пуснӑ. Ӑна хӑҫан чыслассине каярахпа пӗлтерӗҫ.
Виҫӗ е ытларах ачаллӑ ҫемьесене ҫӗр парасси пирӗн республикӑра малалла пырать. Ку енӗпе хӑш муниципалитетра епле лару-тӑру пулнине ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствинчи канашлура тишкернӗ. Хальхинче унта Патӑрьел, Муркаш, Етӗрне районӗсенчи тӑрӑма пӑхса тухнӑ.
Нумай ачаллисенчен чылайӑшӗ у ҫӗр илесшӗн. Ун валли Патӑрьел районӗнче 76 участок кирлӗ, Муркаш районӗнче — 150, Етӗрне районӗнче — 62.
Ҫакна та палӑртмалла: кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗ тӗлне ҫӗр пама республикӑра нумай ачаллӑ 10066 ҫемьене шута илнинчен 6 пине яхӑнне ҫӗр лаптӑкӗ тивӗҫнӗ. Улатӑр, Шӑмӑршӑ районӗсенче черете пӗтернӗ, илес текеннисем унта пурте — ҫӗрлӗ. Канаш районӗнче черетре тӑракансенчен 99 процентне панӑ, Хӗрлӗ Чутайра — 96%, Куславккара — 95%, Пӑрачкавра — 92%.
Нумаях пулмасть Мускавра чӑваш салтакӗн виллине тупнине, ӑна 3 уйӑх шыранине сайтра пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: 18 ҫулти ҫамрӑк унта контракт мелӗпе службӑна кайнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Владимир Жерженовӑн ӳтне Хӗрлӗ Чутай районне илсе килнӗ. Ӑна палласа илмешкӗн Мускав облаҫне амӑшӗ тата тӑванӗ кайнӑ.
Тӑванӗсене вилнине ӗнентерекен хут панӑ. Унта каччӑ мӗншӗн вилнине палӑртайманнине пӗлтернӗ. Ӑна пусмӑрласа вӗлернӗ-и е вӑл хӑйӗн ҫине алӑ хунӑ-и? Хальлӗхе паллӑ мар. Тӑванӗ Владимир Муравьев каланӑ тӑрӑх, каччӑн малти пилӗк шӑлӗ пулман.
Ҫамрӑка тӑван тӑрӑхӗнчи масар ҫине пытарӗҫ. Ун умӗн суд-медицина экспертизи ирттересшӗн, мӗншӗн тесен тӑванӗсен хальлӗхе уҫӑмланман ыйту нумай.
Чӑваш Енре камсен хир сыснине пеме юрать? Нумаях пулмасть, аван уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви шӑпа янӑ.
Кӑҫалхи сезонра республикӑри 5 муниципалитетра 26 хир сыснине пеме палӑртнӑ. Сунара тухма 26 ҫын тивӗҫнӗ.
Патӑрьел районӗнче Кудрявцев А.М., Сергеев К.В., Мальцев И.Ю., Князев П.П. сунара тухӗҫ. Йӗпреҫ районӗнче ҫаксене хир сыснине пеме ирӗк панӑ: Артемьев В.В., Васильев С. А., Козлов П.З., Павлов Л.В., Тарасов А.Л., Дмитриев В.Н. Комсомольски районӗнче ҫаксем тивӗҫнӗ: Ларионов В.Н., Григорьева А.Л., Шуряшкин Д.Л., Шуряшкин О.Г. Хӗрлӗ Чутай районӗнче Платонов В.И., Антонов А.А., Данилов П.В., Гусев С.В. сунара кайӗҫ. Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗнче вара ҫаксем шӑпа ярсан ҫӗнтернӗ: Мартынов Н.А., Мурашкин В.Н., Кожевников С.И., Самойлов О.М.
Хӗрсем ҫапла майпа укҫа ӗҫлесе илме шухӑшланӑ ахӑртнех. Анчах ҫӑмӑл мел вӗсене ырри патне илсе ҫитермен.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче пурӑнакан 16 ҫулти икӗ хӗре йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ. ЧР ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем мопед вӑрланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
28 пин тӑракан мопед кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗнчех ҫухалнӑ. Вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗн ҫыннин пулнӑ. Анчах мопед «ураланни» пирки вӑл полицие нумаях пулмасть ҫеҫ пӗлтернӗ.
Следстви вӑхӑтӗнче ҫакӑ тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ: мопеда 16 ҫулти икӗ хӗр вӑрлама пултарнӑ. Траснпорта хӗрсенчен пӗрин гаражӗнче тупнӑ. Ӑна вӗсем сӳтнӗ. Хайхискерсем пайӗсене, двигателӗпе кустӑрмисене, сутма ӗлкӗрнӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче пурӑнакан хӗрарӑмӑн амӑшӗн правине чикӗленӗ. Кунсӑр пуҫне унӑн тӗпренчӗкӗсене алимент тӳлеме тивӗ.
Ҫав хӗрарӑм тӗлӗшпе суд пулнӑ. Вӑл ҫул ҫитмен ачисене тивӗҫлӗ воспитани парас енӗпе ӗҫлемен. Суд хӗрарӑма икӗ ачине алимент тӳлеттерме те йышӑннӑ. Тата ҫакна палӑртмалла: ҫамрӑк амӑшӗ ниҫта та ӗҫлемен. Ачасене воспитани парас енӗпе кукамӑшӗ ӗҫленӗ.
Суд прокурор ыйтнине тивӗҫтернӗ. Хӗрарамӑн амӑшӗн правине чикӗлеме йышӑннӑ. Унӑн ӗҫлесе илнӗ укҫан 1\3 пайне алимент тӳлемелле. Кун пирки ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтерет.
Авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш Енре пурӑнакан тӑхӑр ҫынна ҫӗнӗ машина уҫҫине тыттарнӑ. Вӗсем пурте – производствӑра йывӑр аманнисем.
Ҫӗнӗ машинӑсене Социаллӑ страхлав фончӗ парнеленӗ. Фонд пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак парнене Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Улатӑр хулисенче, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Куславкка тата Елчӗк районӗсенче пурӑнакан ҫынсем тивӗҫнӗ.
Ҫак тӑхӑр ҫын тӗрлӗ ҫулта производствӑра аманнӑ. Хӑшӗ-пӗрин ури суранланнӑ, ҫавна май кашни автомобиле ҫын мӗнле суранланнине шута илсе туса кӑларнӑ тата хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтернӗ. Ҫапла майпа суранланнӑ ҫынсене унпа усӑ курма меллӗ пулӗ.
Хӗрлӗ Чутай салинче «Я люблю Красные Четаи» (чӑв. Эпӗ Хӗрлӗ Чутая юрататӑп) паллӑ вырнаҫтарнӑ. Ӑна Хӗрлӗ Чутай районӗ пуҫланса кайнӑранпа 90 ҫул, Хӗрлӗ Чутай салине йӗркеленӗренпе 435 ҫул ҫитнине халалланӑ.
«Я люблю Красные Четаи» тени чӑвашла куҫарсан «Эпӗ Хӗрлӗ Чутая юрататӑп» тенине пӗлтерет ӗнтӗ. Элеме вырнаҫтарнипе паллаштаракан хыпара тата сӑнӳкерчӗке район администрацийӗн сайтӗнче лартни тӑрӑх хакласан, хӗрлӗ чутайсем те вырӑсла калаҫма кӑмӑллани сисӗнет. Элӗкрех, акӑ, астӑвасса, ҫав палла икӗ чӗлхепе вырнаҫтарнӑччӗ. Пӗр енчен пӑхсан, вырӑслаччӗ, тепӗр енчен — чӑвашла.
Икӗ чӗлхепе элем хатӗрлеттерес тесен ытларах тӑкакланма тивнине тавҫӑрма йывӑр мар-ха. Хӗрлӗ чутайсем укҫа перекетлес тенӗ-ши, тен? Анчах вырӑсла ҫырассипе мар, чӑвашлипе...
Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм Хӗрлӗ Чутай районне кайсан туалет хучӗ туяннӑ та чутах кайса ӳкмен. Этикетка ҫинчи ӳкерчӗк тӗлӗнтернӗ ӑна. Ун ҫине шухӑшласа кӑларнӑ сӑнар ӳкернӗ, вӑл вара Чӑваш Республикин гербне ӳкернӗ футболка тӑхӑннӑ.
Туалет хутне Мускав ҫывӑхӗнче кӑларнӑ тесе ҫырнӑ. Эппин, вӑл Чӑваш Енре кӑна мар, ытти регионта та саланать. Хӗрарӑма ку килешсех кайман.
Ҫак туалет хутне туса кӑларакан призводитель Чӑваш Енрен-мӗн. Марина ятлӑ усламҫӑ пирӗн республикӑра ҫуралнӑ, кайран Мускава пурӑнма куҫнӑ. Пилӗк ҫул каялла вӑл хӑйӗн бренчӗ валли логотип шухӑшласа кӑларнӑ. Хӗрарӑм ҫуралнӑ тӑрӑхне юратнӑран туалет хучӗ ҫине ӳкернӗ Кузьӑна чӑваш гербӗллӗ футболка тӑхӑнтарнӑ. Ҫакӑнта вӑл ним япӑххине те курмасть.
Палӑртса хӑварар: ЧР Геральдика комиссийӗ ирек панипе ҫеҫ патшалӑх сиволӗсемпе усӑ курма юрать.
+22.3 °C